خوانش نحوی تداوم و تغییر در پیکره بندی فضایی خانه های بومی شهر شیراز، از عهد زندیه تاکنون با استفاده از داده های کمی نرم افزار (Ucl Depth Map)

محمد بازایی، علیرضا شجاعی،مریم قاسمی سیچانی، سید مهدی مداحی

چکیده

نظریه پردازان متعددی بر این اعتقادند که مفهوم  فرهنگ، مظاهر و نمودهای آن نه تنها در برداشت مردم، باورها، ارزشها، هنجارها، آداب رسوم و رفتار، بلکه در طراحی اشیا و محیط زیست مصنوع ازجمله خانه ها نیز تأثیرگذار است و در نتیجه پیکره بندی فضایی خانه، طراحی درون آن (سازمان فضایی) و شکل خانه ها در یک منطقه میتواند فرهنگ ساکنان را حمایت یا مختل نماید. از این رو شکل خانه در معماری بومی، بیان درک محتوای زندگی است، شکل پیگیری چندبعدی زندگی خانوادگی و اجتماعی میتواند ضرورت این پژوهش محسوب شود. با توجه به جامعه آماری خانه های تاریخی شیراز که اکثراً در محله سنگ سیاه بافت تاریخی این شهر واقع شده اند با هدف خوانش سازمان فضایی خانه های بومی بافت قدیم شیراز و بهره گیری از نرم افزار نحو فضا (Space Syntax )، آنالیزهای تحلیلی گرافیکی (SPSS ) که با توجه به استدلال های منطقی که از اطلاعات کمی حاصل از گراف های نمایانی خروجی نرم افزار Ucl Depth Map به دست می آید، نقاط قوت و ضعف آن را با تحلیل کیفی و کمی پیدا کرده و تأثیر شیوه زندگی را در این تغییر و تداوم مورد بررسی قرار دهد؛ تا از این بین الگوی مناسب از لحاظ مفاهیم اجتماعی – فرهنگی دخیل در کهن الگوها را استخراج کرده و با تلفیق آن با خواست های امروزی در الگوهای سکونت مدرن، پیش درآمدی برای خانه های آینده شهرهای تاریخی ایران به دست آید.

واژه های کلیدی: نحو فضا، خوانش نحوی، سازمان فضایی، خانه های بومی، بافت تاریخی شیراز