شناسایی عوامل مؤثر در ارتقاء کیفیت محیطی محلات شهری با تأکید بر هویت مکانی
(نمونه موردی محله قصرالدشت شیراز)
محمدرضا بیضاوی، علیرضا دانش پور،شهرزاد شهریاری
چکیده
امروزه بحث کیفیت به یکی از مباحث جدید در معماری و شهرسازی امروز، تبدیل گردیده است. هویت مکان و به کارگیری مؤلفه های آن در ارتقاء کیفیت محیط شهری را افزایش می دهد. لذا ارزیابی وضعیت کیفی این محیط ها از جمله محلات شهری و میزان رضایت و استفاده از این مکان ها و همچنین تلاش برای ارتقاء تعاملات اجتماعی تمامی ذینفعان اینگونه محیط های شهری امری ضروری است. محدودة انتخاب شده در این تحقیق محلة قصرالدشت شهر شیراز می باشد که یکی از محلات قدیمی واقع در شهر شیراز است. در این مقاله، باتوجه به تعاریف، مفاهیم، و معیارهای کیفیت محیطی و درنظرگرفتن مراحل شکل گیری هویت مکانی، شاخص های مؤثر در کیفیت مکانی گردآوری شده و درنهایت باتوجه به آنها به استخراج شاخص های موردنظر در پژوهش و بومی کردن آن ها پرداخته شده است. باتوجه به مطالعات صورت گرفته در فضای موردنظر معیارها به سه دستة کلی عوامل کالبدی، عوامل فعالیتی، عوامل معنایی تقسیم شده اند. جامعه آماری تحقیق شامل 60 نفر از ساکنان واحدهای مسکونی محلة قصرالدشت شیراز می باشند که با روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شده اند. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات پرسشنامه از نرم افزار آماری SPSS استفاده شده است. از آزمون فریدمن برای رتبه بندی و میزان اهمیت معیارها در ارتقاء کیفیت محله استفاده شده است. برای عوامل معنایی ملاحظه شد که معیار پیداکردن مسیر بیشترین تاثیر را از دید پاسخ دهندگان بر ارتقاء کیفیت محیطی داشته است. برای عوامل فعالیتی ملاحظه شد که جریان داشتن زندگی پس از غروب در محله بیشترین تأثیر را از دید پاسخ دهندگان بر ارتقاء کیفیت محیطی داشته است. برای عوامل کالبدی، فیزیکی و ساختاری، ارتباط فیزیکی بیشترین تاثیر را از دید پاسخ دهندگان بر ارتقاء کیفیت محیطی داشته است.
واژه های کلیدی: کیفیت محیطی، هویت مکانی، محله، شهر شیراز.
